Ευλαμπία Τσιρέλη
Το «Οταν παύουμε να καταλαβαίνουμε τον κόσμο» με έφερε ξανά μπροστά σε κάτι που σκέφτομαι συχνά: η διάνοια του ανθρώπου είναι πεπερασμένη, όσον αφορά την κατανόηση των πραγμάτων, αλλά η δημιουργικότητα και ο στοχασμός, όχι.
Ο Λαμπατούτ γράφει για τον άνθρωπο-δημιουργό, που όμως έχει μια αδυναμία: δεν κατανοεί όσα δημιουργεί και όσα ανακαλύπτει.
Να τολμήσω να το χαρακτηρίσω ελαφρώς «λαβκραφτικό»; Θα τολμήσω. Λόγω της ιδέας της μεγαλοσύνης και της μεγαλοφυΐας, με τους επιστήμονες σχεδόν απόβλητους, ακατάλληλους για τη λειτουργική κοινωνία, που παρασέρνονται στην τρέλα και την εμμονή όταν συλλαμβάνουν το ασύλληπτο, το αχανές, έστω και στιγμιαία – αυτό στον Χ.Φ. Λάβκραφτ γίνεται μέσα στα όνειρα. Θα το πω όμως και «μαχενικό» (Αρθουρ Μάχεν). Βλέπε περί ονειρευτή-θεού.
Σβάρτσιλντ και Αϊνστάιν, Γκρότεντικ, Χάιζενμπεργκ και Σραίντινγκερ στις ιστορίες, με αληθινά στοιχεία της βιογραφίας τους, ξεκάθαρα στο είδος της λογοτεχνίας της επιστήμης, υβριδικό, συνδυάζοντας δηλαδή δοκίμιο, βιογραφία και μυθοπλασία, και με συγγραφέα Χιλιανό, σαφώς επηρεασμένο από το ρεύμα του μαγικού ρεαλισμού το οποίο φέρνει όμως στα μέτρα του, είναι ομολογουμένως απαιτητικό αναγνωστικά.
Οσο προχωρούν οι ιστορίες, καταλήγουν σε έναν κοινό παρονομαστή, και από τον μακρόκοσμο καταδυόμαστε στον μικρόκοσμο·στη μικρότητα της ανθρώπινης ύπαρξης μπροστά στο αχανές του αγνώστου. Κι όμως, ο Λαμπατούτ, σχεδόν υπερβατικά, με μια γλώσσα απλή και καθόλου φορτωμένη με τεχνάσματα και λυρισμούς, μετατρέπει αυτόν τον μικρόκοσμο σε μεγάκοσμο, αφού ανοίγει το παράθυρο προς την ανθρώπινη ψυχή και διάνοια.
Evlampia Τsireli 