Άνοιξη 2021. Είχαμε μόλις τελειώσει το μεσημεριανό και είχα βγάλει χαλβά σιμιγδαλένιο όταν χτύπησε το κουδούνι. Ο ταχυμεταφορέας μού παρέδωσε ένα βιβλίο. Δεν περίμενα κάτι συγκεκριμένο. “548 μέρες με άλλο όνομα” διάβασα γρήγορα στο εξώφυλλο. Δεν έδωσα σημασία στο όνομα. Άνοιξα τυχαία κάπου στη μέση και διάβασα έκπληκτη τον τίτλο του κεφαλαίου… “Πανηγυρίζαμε μ’ έναν χαλβά σιμιγδάλι”. Πάγωσα. “Κάποιος μου κάνει πλάκα”, σκέφτηκα. Μια υπέροχη σύμπτωση, που ήταν μόνο η αρχή της μεγάλης έκπληξης…

Τη Ροζίνα Ασσέρ-Πάρδο την πρωτογνώρισα μέσα από το ντοκιμαντέρ “Φιλιά εις τα παιδιά” του Βασίλη Λουλέ. Η γυναίκα που περιέγραφε τις 548 μέρες που έζησε ως κοριτσάκι, κρυμμένη σε ένα διαμέρισμα στην Τσιμισκή, επιζήσασα του Ολοκαυτώματος. Η μαρτυρία της με είχε συγκλονίσει. Το 2020 έφυγε από τη ζωή.

Το 2021 ξεκίνησα μαθήματα σεφαραδίτικων με τον δάσκαλο Τζέκυ Μπενμαγιόρ. Ένας από τους συμμαθητές μου ήταν (και είναι) ο Βίκτωρ. Στα μαθήματα τους έλεγα για το ντοκιμαντέρ και πως πρόβαλα μερικά αποσπάσματα από αυτό στα παιδιά στο σχολείο για να μάθουν, να γνωρίσουν εκείνα τα παιδιά. Ο Βίκτωρ κάποια στιγμή μού ζήτησε τη διεύθυνσή μου για να μου στείλει κάτι. Μου έστειλε το βιβλίο της. Αυτό που τώρα κρατούσα στα χέρια μου και ανακάλυπτα ότι ήταν το ημερολόγιο που κρατούσε, ούσα παιδάκι 10 χρονών, κρυμμένη και φοβισμένη. Mόλις είχα συνειδητοποιήσει πως ο Βίκτωρ, ο συμμαθητής μου, ήταν ο γιος της Ροζίνας.

Το αγαπημένο μου απόσπασμα από το βιβλίο που δεν θα ξεχάσω ποτέ: “Ευτυχώς υπήρχε το παιχνίδι. Πώς συνεννοούμασταν για το παιχνίδι δεν ξέρω, ίσως μιλώντας χαμηλόφωνα γιατί ήμασταν στην ταράτσα. Δεν μας έβλεπε κανείς. Είχε ένα πεζουλάκι μόνο, στο οποίο ανεβαίναμε και το κάναμε καράβι και παίζαμε ότι αρμενίζαμε σε θάλασσες ελεύθερες από Γερμανούς. Ήταν το πιο ωραίο μας παιχνίδι. Αυτή η ταράτσα ήταν όλος μου ο κόσμος”.

Μπορεί αυτή η ιστορία που σας γράφω τώρα, για τη φοβερή αυτή σύμπτωση, να μοιάζει με διήγημα μυθοπλασίας, αλλά η ζωή πάντα μάς ξεπερνά. Εύχομαι η ζωή να ξεπερνά τη φαντασία μόνο στα ευχάριστα.

27η Ιανουαρίου-Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος

ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ

Κι ύστερα, ήρθε ο άνθρωπος. Και εξημέρωσε τα πάντα ώστε να μην τα φοβάται· ώστε να τον εξυπηρετούν. Τα ζώα, τα δάση, τα βουνά, τις θάλασσες, τα ποτάμια, ακόμα και τα αγαθά που βρίσκονται κάτω απ’ τη γη· ακόμα και τους ουρανούς, κι έξω απ’ αυτούς. Μα τίποτα δεν του ήταν αρκετό, δεν τον χωρούσε ο τόπος. Τα ζώα δεν είχαν πια πού να μείνουν, τι να φάνε. Κι εκείνος πήρε κι άλλα, κι άλλα, κι άλλα. Κι έκανε την πλάση δική του και όλα τα επάνω και κάτω της γης. Κι όταν κατάλαβε ότι δεν έχει άλλα να πάρει, βύθισε τα χέρια του στο στήθος και ξερίζωσε την καρδιά του. Την κοίταξε σαν να μην τη γνωρίζει. “Δικό μου”, είπε και πάλι λυσσασμένα, λαίμαργα, μα σωριάστηκε άδειος, νεκρός. Κι η μάνα γη, που νόσησε απ’τα χέρια του, γέμισε με τ’αδειανό του σώμα, το μόνο πρόσφορο που είχε δει ποτέ από ‘κεινον, κι αυτό, ακούσιο.

Surreal Photography by Christopher J – Fubiz Media

Από την αυγή του ο άνθρωπος πασχίζει να χωρέσει το άκτιστο, το πνευματικό, στην ύλη. Το ιερό φως στη λαμπάδα και το καντηλάκι, την ευλογία στο λαδάκι, την αγιότητα στην εικόνα, τον Θεό στο κτίσμα, το αιώνιο στο σκήνωμα, την υπόσχεση στο δαχτυλίδι, την αλήθεια στο βιβλίο. Δεν ησυχάζει αν δεν ορίσει το αόριστο στα μέτρα του, αν δεν αγγίξει την απόδειξη, κι αισθάνεται γυμνός, απροστάτευτος αν του τα αφαιρέσεις όλα αυτά. Δύσκολο να στηριχθεί στο βλέμμα, στο αίσθημα και στη σιωπή. Δύσκολο να μη δείξει, να μη συγκρίνει. Θέλει να πάρει το ουράνιο να το χωρέσει στη χούφτα του σφιχτά, να μην του φύγει. Να είναι κι αυτό δικό του.

©Ευλαμπία Τσιρέλη

Επιτρέπεται η ηλεκτρονική αναδημοσίευση μόνο εφόσον αναδημοσιευτεί το πλήρες κείμενο, με ξεκάθαρη απόδοση στη συγγραφέα Ευλαμπία Τσιρέλη, μαζί με σύνδεσμο στην παρούσα σελίδα. Απαγορεύεται κάθε είδους έντυπη αναδημοσίευση. Σε αντίθετη περίπτωση, θα υπάρχουν κυρώσεις σύμφωνα με τον Νόμο 2121/1993.

Η δύναμη του ανθρώπου μετριέται στα τελευταία. Όταν γνωρίζεις πως είναι τελευταία. Πώς τα διαχειρίζεσαι, πώς τα δέχεσαι, πόσο μπορείς να αντέξεις. Το τελευταίο φαΐ της μάνας σου. Την τελευταία κουβέντα του πατέρα σου, το τελευταίο του κοστούμι. Το τελευταίο αντίο σε μια μεγάλη σχέση. Την τελευταία φορά που χτενίζεις τα μαλλιά σου ή βλέπεις και τα δυο στήθη σου στον καθρέφτη. Το τελευταίο καλοκαίρι με τον παππού. Την τελευταία φορά που μυρίζεις τον σκύλο σου.  Αλλά και πιο μικρά, όπως η τελευταία φορά που κοιμάσαι επίσημα στο πατρικό σου σπίτι. Κι έπειτα, η τελευταία φορά που κοιμάσαι στο εργένικο ή το φοιτητικό. Ο τελευταίος φραπές με τον φίλο πριν φύγει μετανάστης. Ή πολύ μεγάλα ‘τελευταία’ που εμείς δεν γνωρίσαμε, ευτυχώς. Η τελευταία φορά που κλείνεις την πόρτα στο μισογκρεμισμένο σου σπίτι, πριν μπεις στο φουσκωτό με άλλους διακόσιους. Η τελευταία φορά που βλέπεις την κούκλα σου καθώς την παρασέρνει το κύμα. Η τελευταία προσευχή σου.

©Ευλαμπία Τσιρέλη

Επιτρέπεται η ηλεκτρονική αναδημοσίευση μόνο εφόσον αναδημοσιευτεί το πλήρες κείμενο, με ξεκάθαρη απόδοση στη συγγραφέα Ευλαμπία Τσιρέλη, μαζί με σύνδεσμο στην παρούσα σελίδα. Απαγορεύεται κάθε είδους έντυπη αναδημοσίευση. Σε αντίθετη περίπτωση, θα υπάρχουν κυρώσεις σύμφωνα με τον Νόμο 2121/1993.