Στο μπαλκόνι άνθιζε μαύρη η νύχτα. Η μυρωδιά από το βρεγμένο χώμα μιας μικρής μοναχικής ελιάς, που φύτρωσε σε τόπο ξένο, μου τραγουδούσε να βγω, να πάρω τις ρίζες της και να πλέξω καλάθια, να τα γεμίσω ιστορίες από βαθιές σπηλιές.
Το κόκκινο ρολόι μάτωσε και το ζεστό αίμα έτριξε με θόρυβο στο παγωμένο του σώμα. Σαν φάρος, το φεγγάρι του Κάστορα τρεμόπαιξε στον φουρτουνιασμένο ουρανό, κάνοντας σινιάλο στο καράβι. Χέρια κουπιά, δάκρυα βροχή, μια αστραπή χρυσό σχοινί ρίχνει στο καράβι το θαλασσοπνιγμένο, σε κομήτες και αστερόσκονες τσακισμένο.
Έσπασε σε χίλια κομμάτια. Το σπίτι γέμισε νερό. […] Τα χέρια μου, λεπτά σχοινιά τυλιγμένα στον λαιμό της μικρής ελιάς, προσπαθούν να κρατηθούν σ’ έναν κόσμο που σαλπάρει.
[Κείμενο που προέκυψε από το σεμινάριο “Τα όνειρα στη Λογοτεχνία” – σουρεαλισμός, μαγικός ρεαλισμός, το όνειρο ως λογοτεχνικό υλικό – Οκτώβριος 2025 – Εργαστήρι Συγγραφής Imaginarium]
Πότε μπορούμε να περάσουμε; Τα σκυλιά γαβγίζουν γιατί τα αίματα στις φλέβες μας κάνουν κόμπους και πετάγονται. Μυρίζουν τον φόβο. Μας κοιτάνε με το μαύρο τους βλέμμα. Κάθε βήμα, ένας κρότος. Κάθε βήμα, μαύρα λουλούδια στο χώμα.
«Θα περάσουμε πριν τις πέντε;»
«Το πρωί ή το απόγευμα;»
Το αίμα στις φλέβες είναι κόκκινο. Ένας γέρος μπροστά στον δρόμο έχει πεθάνει. Γνωστός ή όχι, το βλέμμα δεν μπορεί να μείνει εκεί. Μας κοιτάζουν με απορία. Θα περάσουμε μέσα από τις κραυγές τους; Δεν έχουμε αποφασίσει.
[Κείμενο που προέκυψε από το σεμινάριο “Τα όνειρα στη Λογοτεχνία” – σουρεαλισμός, μαγικός ρεαλισμός, το όνειρο ως λογοτεχνικό υλικό – Οκτώβριος 2025 – Εργαστήρι Συγγραφής Imaginarium]
Η Αναστάζια κοίταξε έξω από το παράθυρο και ένιωσε πως η διαδρομή δεν ήταν απλά ένα ταξίδι, ήταν το ξεκίνημά της νέας, περιπετειώδους ζωής της. Μπορεί το Μιλάνο να χάθηκε πίσω της, μα όλες οι αναμνήσεις της βρίσκονταν κρυμμένες στο πίσω μέρος του μυαλού της.
Στη σκέψη της οικογένειάς της, η καρδιά της φτερούγισε και δάκρυα συσσωρεύτηκαν στις άκρες των καστανών ματιών της. Όχι, δεν θα έκλαιγε. Σκούπισε αποφασιστικά τα μάτια της με την ανάστροφη του χεριού της και έβγαλε το βιβλίο της. Αν κάτι μπορούσε να την κάνει να ξεχαστεί και να ηρεμήσει, ήταν μόνο αυτό. […]
Ο ήλιος είχε αρχίσει σιγά-σιγά να δύει όταν το τρένο άρχισε να κόβει ταχύτητα έξω από έναν εντυπωσιακό σταθμό. Είχε φτάσει στις Κάννες. […] Μέσα στον χαμό που επικρατούσε στον σταθμό, ένα ζευγάρι καστανά μάτια καρφώθηκαν στα δικά της. Η καρδιά της χτύπησε δυνατά – η Ραφαέλα. Εννοείται πως θα ερχόταν να τη δει. […]
«Σία, δεν το πιστεύω ότι το έκανες», η Ραφαέλα πήρε μία βαθιά ανάσα για να ηρεμήσει. Άρπαξε την αδερφή της από το χέρι και περπάτησαν προς την έξοδο.
Καθώς βγήκαν από τον σταθμό, το κρύο αεράκι έκανε την Αναστάζια να ανατριχιάσει. Τα φώτα των δρόμων άρχισαν να ανάβουν, βάφοντας με ένα απαλό πορτοκαλί χρώμα τα βρεγμένα πεζοδρόμια. Ο ουρανός είχε εκείνη τη βαθιά απόχρωση του μωβ που κρατάει μόλις λίγα λεπτά πριν σκοτεινιάσει τελείως. Η Αναστάζια έστρεψε το βλέμμα της στους ανθρώπους, που περνούσαν βιαστικά από δίπλα τους, άλλοι με βαλίτσες και άλλοι με λουλούδια στα χέρια. Ήταν τόσο όμορφα να βρίσκεσαι σε μία νέα πόλη. […]
Η Κατερίνα παρατήρησε μέσα από το τρένο το τοπίο να αλλάζει από ξερό σε καταπράσινο. Ο ήλιος έπεφτε επάνω στο βιβλίο της: “Η Τέχνη για τις σχεδιάστριες μόδας”. Άφηνε τη μουσική να κελαηδά στα αυτιά της και διάβαζε προσπαθώντας να συγκεντρωθεί. Το μυαλό της πήγαινε πέρα-δώθε από τις σκέψεις. Αισθανόταν άγχος καθώς σε λίγες ώρες θα συναντούσε την καθηγήτριά της. Κι αν δεν με συμπαθήσει; Θα είμαι αρκετά καλή σχεδιάστρια; αναρωτιόταν. […]
Όταν ξύπνησε, το τρένο έμπαινε στη Γαλλία. Σε λίγο, κατέβηκε. Κόσμος πολύς υπήρχε στον σταθμό. Mια καλοντυμένη κυρία ξεχώριζε. Κρατούσε μια πινακίδα με το όνομα «Κατερίνα Έβερτ». Ήταν η Μαντάμ Καμίλ. […]
Θυμήθηκε που κατέβηκε από το τρένο. Θα πήγαινε στο Hotel Margarita. Ήταν ενθουσιασμένη με το ταξίδι της. […] Είδε κάποιον να τη χαιρετάει. Στην αρχή νόμιζε πως χαιρετούσε κάποιον άλλον, όμως την πλησίασε. Συστήθηκαν. Ρόζι και Μίκι. Είχε γελάσει με το όνομά του. Κι εκείνος είχε κοροϊδέψει το δικό της.
Κάθισαν στο παγκάκι και μίλησαν για πολλή ώρα. Με τον Μίκι ξεχνούσε όλα της τα προβλήματα. Ο Μίκι ήταν η άλλη μισή της καρδιά, που την αγαπούσε.
[…] Όταν ήρθε η ώρα να αποχωριστούν, ο Μίκι τη συνόδευσε για να της πει αντίο. Η Ρόζι είπε αυτή τη μικρή φράση: «Σ’ αγαπώ! Αντίο, έρωτα της ζωής μου». Και, με αυτοπεποίθηση, μπήκε στο τρένο.
Η Δάφνη παρατήρησε μέσα από το παράθυρο του τρένου το τοπίο να αλλάζει, την εικόνα της πόλης να θολώνει καθώς απομακρυνόταν σιγά – σιγά. […] Αισθανόταν φόβο αλλά και περιέργεια μαζί, όπως όταν ανοίγεις τα φτερά σου για πρώτη φορά, και αφήνεις το χάος να σε καλωσορίσει, να σε αποδεχτεί. […]
Είχε φτάσει στον τελικό της προορισμό: την Αθήνα. Καθώς κατέβαινε από το τρένο, ένιωσε κυριευμένη από άγχος. Στον σταθμό επικρατούσε σύγχυση. Εκατοντάδες κόσμου πηγαινοέρχονταν. Ταξιδιώτες, εργαζόμενοι, οικογένειες με αποσκευές. Τίποτα από όλα αυτά όμως δεν την εμπόδισε να εντοπίσει ένα ζευγάρι μαύρα μάτια να την καταβροχθίζουν από μακριά. Κάτι τη μαγνήτισε. Πλησίασε. […]
Στεκόταν μπροστά της σαν σκιά. Κανείς απ’ τους δυο δεν μίλησε. Ήταν ψηλός και φορούσε ένα μαύρο παλτό που έφτανε ως τα γόνατα. Τα μαλλιά του είχαν ελαφρώς γκριζάρει κι έπεφταν στα μάτια του. Τα μάτια του… έμοιαζαν ήρεμα και καθησυχαστικά, αλλά το ρίγος που τη διαπέρασε έλεγε το αντίθετο. Ο άντρας την αγκάλιασε. «Καλώς ήρθες», της ψιθύρισε με ήρεμη και σταθερή φωνή. Το κορίτσι απάντησε με ένα νεύμα.
Περπάτησαν μαζί καθώς ο ήλιος κρυβόταν πίσω από τις τσιμεντένιες πολυκατοικίες της Αθήνας. [..]
Πότε ξεκίνησαν οι άνθρωποι να γράφουν και γιατί; Ποια υλικά χρησιμοποίησαν; Πώς εξελίχθηκε η γραφή ανάλογα με τις ανάγκες του ανθρώπου; Γιατί σήμερα η χειρόγραφη γραφή όλο και εξαφανίζεται;
Αυτά και άλλα θα μας απασχολήσουν στο διεπιστημονικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα για όλες της ηλικίες “ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΣΤΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ”. Μια διαδραστικήβιωματική εμπειρία της αρχαιολογίας της γραφής, βγαλμένη από τις περιπέτειες του Ιντιάνα Τζόουνς.
διεπιστημονική και βιωματική προσέγγιση
πειραματισμός με αυθεντικά υλικά γραφής της αρχαιότητας, σε ολοκληρωμένη μουσειοσκευή!
περιπετειώδης αφήγηση ιστορικών και αρχαιολογικών πληροφοριών
⚱️έρχονται σε επαφή με τα υλικά γραφής της αρχαιότητας μέχρι τους βυζαντινούς χρόνους
🔎λύνουν έναν αρχαιολογικό γρίφο μαθαίνοντας
📜πειραματίζονται δημιουργικά με τα συστήματα γραφής και τα αλφάβητα
✒️επανεκτιμούν την ομορφιά της χειρόγραφης γραφής
🚩Το πρόγραμμα απευθύνεται σε μικρούς και μεγάλους. Υλοποιείται σε σχολεία, σε ιδιωτικούς χώρους εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων, σε μουσεία και ιδρύματα, φεστιβάλ και άλλες εκδηλώσεις. Προσαρμόζεται σε κάθε ηλικία και εκπαιδευτική βαθμίδα.
🚩Το πρόγραμμα υλοποιείται και στη ΧΑΝΘ, για επισκέψεις σχολείων. Τηλ.: 231 600 1000 εσωτ. 832 & εσωτ. 830 ή στο email: education3@ymca.gr
Υπεύθυνη προγράμματος: Ευλαμπία Τσιρέλη
Η Ευλαμπία Τσιρέλη γράφει παιδικά βιβλία, μυθοπλασία μικρής φόρμας, ποίηση, καθώς και επιστημονικά δοκίμια. Το τελευταίο της παιδικό μυθιστόρημα (“Οικογένεια Άντερσον”, εκδ. Ίκαρος, 2024) ήταν υποψήφιο στη Βραχεία Λίστα των Βραβείων του Ελληνικού IBBY 2025. Είναι η δημιουργός του Εργαστηρίου Συγγραφής Imaginarium όπου διδάσκει λογοτεχνική γραφή και επιμέλεια κειμένου από το 2014. Επιμελείται συλλογικές και προσωπικές εκδόσεις (πεζογραφία, ποίηση, παιδικό βιβλίο, δοκίμιο) και μεταφράζει λογοτεχνία και δοκίμιο. Είναι Διδάκτωρ Βιβλικής Γραμματείας και Θρησκειολογίας ΑΠΘ, συνεργάτης του Πανεπιστημίου YALE ως Artist-in-Residence και μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν την προϊστορία της θρησκείας, τα αρχαία κοσμοείδωλα, τη βιβλική γραμματεία και αρχαιολογία (Αρχαία Εγγύς Ανατολή), την ιστορία των θρησκειών, τις αρχαίες γλώσσες, τον οπτικό πολιτισμό (visual culture), την εβραϊκή ιστορία και γλώσσα, και τις διδακτικές πρακτικές. Έχει επίσης σπουδάσει σύγχρονα Εβραϊκά (Πανεπιστήμιο Χάιφα με πλήρη υποτροφία), γλώσσα λαντίνο (εβραιοϊσπανικά) και Αρχαιολογία της Εγγύς Ανατολής σε πρόγραμμα του ΕΚΠΑ. Έχει εργαστεί 7 έτη στην ιδιωτική μέση εκπαίδευση ως θεολόγος και συντονίστρια ομίλων δημιουργικής γραφής. Οργανώνει εκπαιδευτικά δημιουργικά εργαστήρια και ομάδες δημιουργικής γραφής για ενήλικες και εφήβους, καθώς και κύκλους φιλαναγνωσίας και δημιουργικής γραφής για παιδιά. Μαθητές της έχουν διακριθεί σε πανελλήνιους διαγωνισμούς διηγήματος. Οι εκπαιδευτικές της δράσεις έχουν βραβευτεί σε Ελλάδα και εξωτερικό. Είναι συγγραφέας των νέων σχολικών εγχειριδίων των Θρησκευτικών του Δημοτικού και της Γ’ Λυκείου (Ι.Ε.Π.). Έχει διδάξει διδακτικές πρακτικές στην Πρακτική Άσκηση των φοιτητών Θεολογική Σχολή (Παιδαγωγικό εργαστήρι Τμ. Θεολογίας ΑΠΘ) και έχει πραγματοποιήσει επιμορφώσεις εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Δείτε περισσότερα για το ακαδημαϊκό, συγγραφικό και εκπαιδευτικό έργο της εδώ evlampiatsireli.com . Παλαιότερες εκπαιδευτικές δράσεις μπορείτε να δείτε στο πεδίο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΕΡΓΟ
Έρχεται ο δεύτερος κύκλος του Σεμιναρίου “ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ”, με πρακτική άσκηση, για 3 ημέρες: 30, 31 Οκτωβρίου και 7 Νοεμβρίου 18.00-20.30
ONLINE
Μετά την επιτυχία και τα μαγευτικά κείμενα που προέκυψαν από το 1ο σεμινάριο “Τα Όνειρα στη Λογοτεχνία” (2023), έρχεται άλλος ένας κύκλος για όσους/-ες θέλουν να πειραματιστούν με τον μαγικό ρεαλισμό και την παραδοξότητα των ονείρων τους.
Ένα σεμινάριο για τα όνειρα και τη δημιουργική γραφή, που δεν θα μείνει μόνο στη θεωρία, αλλά θα μαζί θα δούμε στην πράξη ΠΩΣτα όνειρα μπορούν να γίνουν ιστορίες. Αφού καταδυθούμε στο υποσυνείδητο και στη γλώσσα του συμβολισμού, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε στα όνειρά μας λογοτεχνικότητα. To σεμινάριο συνδυάζει τη λογοτεχνία του παράξενου, τον μαγικό ρεαλισμό και την ποίηση.
Αφού καταδυθούμε στο υποσυνείδητο και στη γλώσσα του συμβολισμού, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε στα όνειρά μας λογοτεχνικότητα. Θα ασκηθούμε στο μικροδιήγημα, στο ποιητικό πεζό και στο ελεύθερο ποίημα. Επιπλέον, η διαδικασία είναι πολύ θεραπευτική και ξεκλειδώνει πολλά πεδία της ψυχοσύνθεσής μας.
ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ:
●η επιστήμη για τα όνειρα και η ονειρική εμπειρία ●υπερρεαλισμός και μαγικός ρεαλισμός στη λογοτεχνία ●παραδείγματα ονειρικής γραφής στη λογοτεχνία ●πώς γίνεται ένα όνειρο ιστορία; ●όνειρο, προσομοίωση και συγγραφή
30, 31 Οκτωβρίου και 7 Νοεμβρίου, ώρα 18.00-20.30
3 μαθήματα των 2,5 ωρών + (νυχτερινές) ασκήσεις για το σπίτι
Θα δοθούν βεβαιώσεις παρακολούθησης.
Τα κείμενα (για όποιον/-α το επιθυμεί) θα δημοσιευθούν.
Σχετικά με την ονειρική γραφή, η Ευλαμπία Τσιρέλη μελετάει και γράφει τα όνειρά της από την εφηβεία της. Το 2015 εξέδωσε τη συλλογή διηγημάτων και ποίησης “ΧΡΟΝΕΙΡΑ” από τις εκδόσεις Πηγή, με υλικό από τα όνειρά της. Διδάσκει ονειρική γραφή από το 2014 στο Εργαστήρι της Εργαστήρι Συγγραφής Imaginarium. Το 2015 πραγματοποίησε workshop για την Ονειρική Λογοτεχνία στο συνέδριο του ΦantastiCon στην Ελληνοαμερικανική ένωση στην Αθήνα. Το 2016 παρέδωσε ανοιχτό μάθημα για τον σουρεαλισμό και την Ονειρική Λογοτεχνία στο Thessaloniki Comic Convention – The Comic Con 2. Την ίδια χρονιά πραγματοποίησε ομιλία για τα όνειρα και τη συγγραφή στη 13η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Το 2018 έδωσε διάλεξη στο TEDxAUTH Literature. An aspect of immortality με κεντρικό θέμα τα όνειρα. Οι μαθητές της έχουν εκδώσει συλλογή διηγημάτων με τίτλο Παράξενες Ιστορίες Ονείρων και Μαγικού Ρεαλισμού (2021).
Το «Οταν παύουμε να καταλαβαίνουμε τον κόσμο» με έφερε ξανά μπροστά σε κάτι που σκέφτομαι συχνά: η διάνοια του ανθρώπου είναι πεπερασμένη, όσον αφορά την κατανόηση των πραγμάτων, αλλά η δημιουργικότητα και ο στοχασμός, όχι.
Ο Λαμπατούτ γράφει για τον άνθρωπο-δημιουργό, που όμως έχει μια αδυναμία: δεν κατανοεί όσα δημιουργεί και όσα ανακαλύπτει.
Να τολμήσω να το χαρακτηρίσω ελαφρώς «λαβκραφτικό»; Θα τολμήσω. Λόγω της ιδέας της μεγαλοσύνης και της μεγαλοφυΐας, με τους επιστήμονες σχεδόν απόβλητους, ακατάλληλους για τη λειτουργική κοινωνία, που παρασέρνονται στην τρέλα και την εμμονή όταν συλλαμβάνουν το ασύλληπτο, το αχανές, έστω και στιγμιαία – αυτό στον Χ.Φ. Λάβκραφτ γίνεται μέσα στα όνειρα. Θα το πω όμως και «μαχενικό» (Αρθουρ Μάχεν). Βλέπε περί ονειρευτή-θεού.
Σβάρτσιλντ και Αϊνστάιν, Γκρότεντικ, Χάιζενμπεργκ και Σραίντινγκερ στις ιστορίες, με αληθινά στοιχεία της βιογραφίας τους, ξεκάθαρα στο είδος της λογοτεχνίας της επιστήμης, υβριδικό, συνδυάζοντας δηλαδή δοκίμιο, βιογραφία και μυθοπλασία, και με συγγραφέα Χιλιανό, σαφώς επηρεασμένο από το ρεύμα του μαγικού ρεαλισμού το οποίο φέρνει όμως στα μέτρα του, είναι ομολογουμένως απαιτητικό αναγνωστικά.
Οσο προχωρούν οι ιστορίες, καταλήγουν σε έναν κοινό παρονομαστή, και από τον μακρόκοσμο καταδυόμαστε στον μικρόκοσμο·στη μικρότητα της ανθρώπινης ύπαρξης μπροστά στο αχανές του αγνώστου. Κι όμως, ο Λαμπατούτ, σχεδόν υπερβατικά, με μια γλώσσα απλή και καθόλου φορτωμένη με τεχνάσματα και λυρισμούς, μετατρέπει αυτόν τον μικρόκοσμο σε μεγάκοσμο, αφού ανοίγει το παράθυρο προς την ανθρώπινη ψυχή και διάνοια.
Evlampia Τsireli 