Σήμερα κυριαρχεί η επιστήμη, ο οραματισμός, οι ανθρώπινες πράξεις και οι συνέπειες στο μέλλον, ένας θαυμαστός καινούργιος κόσμος που μας περιμένει, αλλά και δυστοπικά σενάρια  που πολλές φορές εμπλέκουν το ζήτημα επιστήμη-θρησκεία και μια ενδεχόμενη σύγκρουση, ολοκληρωτικά πολιτικά καθεστώτα, κατάχρηση τεχνολογίας, απανθρωπισμό του ανθρώπου. Λογοτεχνικά βιβλία από τα οποία μπορούμε να διδαχτούμε και να μελετήσουμε βαθιά τέτοια θέματα είναι Το Ηλεκτρικό Πρόβατο Φίλιπ Ντικ, ο Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος του Άλντους Χάξλευ, το 1984 του Όργουελ, το Φάρεναιτ 451 του Μπράντμπερι, και πολλά άλλα έργα επιστημονικής και δυστοπικής φαντασίας. Ευτοπίες, ουτοπίες, μακάριοι τόποι, Άνθρωπος και Φύση σε αρμονική συμβίωση VS Κυριαρχία του Ανθρώπου. Μπορεί άραγε ο άνθρωπος να υπερβεί τη φύση; Και αν ναι, μπορεί να επιβιώσει; Και αν ναι σε τι κατάσταση; Προς το παρόν, υποθέσεις και σενάρια διαβάζουμε μόνο στα βιβλία και βλέπουμε στις ταινίες. Μα… προσέξτε: «Η επιστημονική φαντασία του χθες είναι η πραγματικότητα του σήμερα, όπως και η επιστημονική φαντασία του σήμερα είναι η πραγματικότητα του αύριο».

Είναι άραγε η φαντασία ο αρμός που ενώνει επιστήμη και πνευματικότητα; Ή, τουλάχιστον, αυτό που μας βοηθά να βρούμε ένα σημείο ζεύξης;

Η φαντασία δαιμονοποιήθηκε και υποβιβάστηκε ως κάτι το παιδαριώδες -ίσως και επικίνδυνο- γιατί απελευθέρωνε το ανθρώπινο πνεύμα. Γυναίκες κάηκαν στην πυρά, καλλιτέχνες εκτελέστηκαν από την Ιερά Εξέταση και τα ολοκληρωτικά καθεστώτα. Τη φοβήθηκε και η θρησκεία, και η επιστήμη, και η πολιτική. Οι καλλιτέχνες ακόμα διώκονται. Δεν ήταν όμως «φαντασία» και «πλάσματα του φανταστικού» η επιστημονική γνώση πριν κατακτηθεί; Δεν ήταν μαγεία η τεχνολογία; Η μουσική των σφαιρών – τα nebulas – η γέννηση νέων άστρων – το μυστήριο των μαύρων τρυπών σήμερα όλα δεν θα μπορούσαν να γεννήσουν μια συμπαντική ποίηση του 21^ου αιώνα που διασώζει την ομορφιά και το μυστήριο; Ο κόσμος είναι μαγικός από μόνος του. Είναι μια δημιουργία, και το κοσμικό αβγό γεννά συνεχώς νέους κόσμους, νέα ποιήματα.

Το θεώρημα της μη πληρότητας του Kurt Gödel λέει ότι «δεν μπορούμε πάντοτε να αποφανθούμε για την πληρότητα ενός συστήματος παραμένοντας αποκλειστικά στα πλαίσια του ίδιου του συστήματος, δηλαδή -εν προκειμένω- του γνωστού μας Σύμπαντος». Προσωπικές παγιωμένες απόψεις εκούσιες ή ακούσιες ακόμα, στερεότυπα, πεποιθήσεις, αντιλήψεις, ιδέες και αξίες του παρατηρητή-ερευνητή-επιστήμονα δεν γίνεται να παραγκωνιστούν και να έχουμε μια αντικειμενική παρατήρηση των πραγμάτων και, άρα, ουδέτερο πόρισμα σε οτιδήποτε. Ο Weinberg λέει: «Μελετάμε με κέντρο τους εαυτούς μας». Μα πώς μπορεί, στ’ αλήθεια, να γίνει διαφορετικά;

Η επιστήμη και η τεχνολογία έχουν εξελιχθεί. Εμείς τις εξελίξαμε. Καιρός να εξελίξουμε τον εαυτό μας, τον εσωτερικό μας κόσμο, τον τρόπο σκέψης μας ώστε να επιτύχουμε ένα πνευματικό εξελικτικό βήμα για την ανθρωπότητα. Αυτό είναι το μεταίχμιο. Είναι αυτό που χρειάζεται, και αυτό που τώρα πια είναι δυνατόν να συμβεί.

Υπάρχει ένας κόσμος, μια κατάσταση ζωής, ένας άχρονος κόσμος που έχει υπάρξει, που υπάρχει, που θα υπάρξει στο μέλλον.  Οι άνθρωποι είναι πιο εξελιγμένοι από τις μηχανές. Τις χρησιμοποιούν, συνεχίζουν να ερευνούν και να μαθαίνουν, όμως… είναι κάπως διαφορετικοί.

Οι άνθρωποι σε αυτόν τον κόσμο σκέφτονται βαθιά πριν πράξουν, μπορούν και βλέπουν από ψηλά, θυμούνται τα παλιά, σέβονται τα τωρινά, νοιάζονται για τα μέλλοντα. Μιλούν αργά και ήρεμα∙ γελούν δυνατά, απολαμβάνουν τη φύση γύρω τους, είναι ευγενικοί ο ένας με τον άλλον, δίνουν περισσότερα από ό,τι παίρνουν, μοιράζονται τα πάντα –το φαγητό, τη γη, το σπίτι τους-, παρηγορούν ο ένας τον άλλον. Αγκαλιάζονται συνεχώς, σέβονται το σώμα τους. Προσέχουν την ποιότητα των λόγων τους.

Έχουν αναλύσει σχεδόν τα πάντα για τον ουρανό και το διάστημα, όμως… συνεχίζουν να κάνουν ευχές στ’ αστέρια. Ίσως αυτός ο κόσμος να είναι ήδη στα χέρια μας.

---

Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα της ομιλίας μου για την παρουσίαση του βιβλίου “Τομές και Ασυμβατότητες” του Πέτρου Παναγιωτόπουλου, Φυσικού και Επίκ. Καθηγητή Θεολογίας ΑΠΘ, εκδόσεις Ροπή. Βίντεο της παρουσίασης μπορείτε να δείτε εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=39EsWniUa2Y&t=919s&ab_channel=EvlampiaTsireli

Επιτρέπεται η ηλεκτρονική αναδημοσίευση μόνο εφόσον αναδημοσιευτεί το πλήρες κείμενο, με ξεκάθαρη απόδοση στον συγγραφέα, μαζί με σύνδεσμο στην παρούσα σελίδα. Απαγορεύεται κάθε είδους έντυπη αναδημοσίευση. Σε αντίθετη περίπτωση, θα υπάρχουν κυρώσεις σύμφωνα με τον Νόμο 2121/1993.