Μια ανείπωτη χαρά και ενθουσιασμό ζήσαμε σε παγκόσμιο επίπεδο με την αλλαγή του χρόνου. Μια ελπίδα ότι ξημερώνει κάτι νέο και διαφορετικό, ότι κάθε τι παλιό και σκοτεινό μάς έχει αφήσει πια και βρίσκεται σε ένα άλλο σύμπαν.

Ο άνθρωπος έχει την τάση να υιοθετεί πεποιθήσεις και να τις τρέπει σε πραγματικότητες. Η καταπληκτική ικανότητα να πιστεύουμε κάτι που οι ίδιοι έχουμε δημιουργήσει είναι αξιοθαύμαστη. Και το εντυπωσιακό είναι πως λειτουργεί και μετουσιώνεται σε γεγονός.

Πραγματικά πιστεύουμε ότι έρχεται κάτι νέο, ένας νέος χρόνος, κάτι εντελώς καινούργιο και καλύτερο. Ενώ στην ουσία το μόνο που αλλάζει είναι η ώρα από 00.00 σε 00.01 όπως κάθε μέρα, και φυσικά η ολοκλήρωση μιας πλήρους περιστροφής του πλανήτη μας γύρω από τον ήλιο. Κι όμως πιστεύουμε πως ο χρόνος παγώνει και ξαναξεκινά, ότι με έναν μαγικό τρόπο μπορούμε να τον ελέγξουμε. Ότι μπορούμε να ελέγξουμε το τέλος και την αρχή του χρόνου.

Πού οφείλεται στ’ αλήθεια αυτή η πεποίθηση και βεβαιότητα ότι έχουμε περάσει σε κάτι πραγματικά καινούργιο και διαφορετικό;

Έχει τις ρίζες της στην ελπίδα, στο φυσικό ένστικτο της επιβίωσης. Οι αλλαγές, οι εορτές, οι περίοδοι οι κύκλοι, οι διακοπές, οι παύσεις και οι εγρηγόρσεις μέσα στο έτος επιδρούν όλες στην ανθρώπινη ψυχολογία. Χρειαζόμαστε διαλείμματα, αλλαγές, ανανεώσεις, διαβεβαιώσεις ότι η ζωή ανανεώνεται, η ελπίδα ανανεώνεται και ότι δεν ζούμε μια επανάληψη, ότι δεν βαδίζουμε έναν μονότονο δρόμο προς τον θάνατο.

Τα τέλη και οι ενάρξεις σηματοδοτούν νέες αρχές και ξεκινήματα. Ουσιαστικά πρόκειται για μικρές νίκες εναντίον του θανάτου.

Ξενυχτάμε τον νεκρό, δεν κοιμόμαστε εκείνη τη νύχτα γιατί ο ύπνος είναι ένας μικρός θάνατος και μαχόμαστε εναντίον του. Ανάβουμε τα φώτα να φωτίσουμε την ψυχή να βρει τον δρόμο της και να περάσει ομαλά στον άλλον κόσμο.

Τα Χριστούγεννα ανάβουμε όσο πιο πολλά φώτα και λαμπιόνια μπορούμε, να διώξουμε το σκοτάδι του χειμώνα. Ο Χριστός με τη γέννησή του φέρει το φως, το άστρο στον ουρανό οδηγεί τους μάγους. Την Πρωτοχρονιά στο σκοτάδι της νύχτας αποχαιρετούμε τον παλιό χρόνο και γεμίζουμε με φως, με βεγγαλικά τον ουρανό το νέου έτους. Τα Φώτα αγιάζεται ο τόπος και τα νερά, φεύγουν οι καλικάντζαροι πίσω στο σκοτάδι της γης.

Στη γιορτή των Αγίων Πάντων, το παραδοσιακό δυτικό Χάλογουϊν και αρχαίο Σόουιν των Κελτών, ανάβουν μεγάλες υπαίθριες φωτιές ή φαναράκια για να φωτίσουν τη νύχτα και να καθοδηγήσουν τις ψυχές των νεκρών ή να αποτρέψουν την είσοδο κακών πνευμάτων στον κόσμο μας. Το ίδιο και την Πρωτομαγιά, το Μπελτέιν, η νύχτα γίνεται μέρα με τεράστιες φωτιές. Το ίδιο και στα δικά μας έθιμα του Αη Γιαννιού, την Πρωτοχρονιά και τις Απόκριες.

Όλα μικρές νίκες κατά του σκοταδιού που συμβολίζει το άγνωστο και το τέλος της ζωής, τον θάνατο.

Ακούστε το σχετικό Podcast Giati Oxi

| Ο Θάνατος στην Ανθρώπινη Σκέψη Διαχρονικά| Ευλαμπία Τσιρέλη στη Δέσποινα Κανάκογλου.

Η μεγαλύτερη νίκη κατά του φόβου, του τρόμου, του μουδιάσματος του θανάτου, είναι η πεποίθηση πως δεν είναι το τέλος. Πως υπάρχει κάτι πέρα από αυτό, πως διατηρείται η ύπαρξη -αν όχι με τη μορφή που είναι ως ζωντανή- τουλάχιστον με μια διαφορετική μορφή και υπόσταση σε ένα άλλο υπερβατικό πεδίο.

Όλες οι θρησκείες έχουν βασίσει την κοσμοθεωρία τους στη νίκη κατά του θανάτου με την πίστη πως ο θάνατος δεν είναι το τέλος. Ανάσταση, μετενσάρκωση, μετουσίωση, νιρβάνα, ακόμα και οι αρχαίες ανιμιστικές πεποιθήσεις υιοθέτησαν την ένωση με τη φύση, με τον ποταμό, τον άνεμο, τη συνέχιση στον κόσμο των πνευμάτων με την κατοίκηση της ψυχής στο νερό, στο δέντρο, στο βουνό.  

Ταφικές πρακτικές από την αρχαιότητα -με πιο διάσημες τις μούμιες των Αιγυπτίων- μέχρι σήμερα δημιουργήθηκαν και διατηρήθηκαν ώστε να μας πουν ακριβώς αυτό:

Πώς ήρθε το τέλος μα ήρθε συγχρόνως και μια αρχή για την οποία ο νεκρός πρέπει να είναι έτοιμος.

Αλλά και οι πιο ορθολογιστές που είναι πεπεισμένοι και σίγουροι πως η ύπαρξη σταματά τη στιγμή του θανάτου, δέχονται ακούσια μια πιθανότητα συνέχισης της ύπαρξης ακόμα και μέσα από την ανάμνηση των αγαπημένων τους και την επιβίωση μέσω των απογόνων τους και των γονιδίων τους.

Διότι κανένας άνθρωπος δεν δύναται να συλλάβει την κενότητα του ΤΕΛΟΥΣ. Είναι ενάντια στη φύση μας. Και ίσως να είναι τόσο ενάντια επειδή ακριβώς δεν υπάρχει τέλος. Δεν δύναται να υπάρξει τέλος πουθενά στη φύση χωρίς μια ταυτόχρονη αρχή. Ένας τερματισμός χωρίς μια εκκίνηση σε ένα άλλο πεδίο, επίπεδο, τρόπο. Το τέλος είναι αφύσικο.

Ακούστε το σχετικό Podcast Giati Oxi |

Ο Θάνατος στην Ανθρώπινη Σκέψη Διαχρονικά| Ευλαμπία Τσιρέλη στη Δέσποινα Κανάκογλου.

Επιτρέπεται η ηλεκτρονική αναδημοσίευση μόνο εφόσον αναδημοσιευτεί το πλήρες κείμενο, με ξεκάθαρη απόδοση στον συγγραφέα, μαζί με σύνδεσμο στην παρούσα σελίδα. Απαγορεύεται κάθε είδους έντυπη αναδημοσίευση. Σε αντίθετη περίπτωση, θα υπάρχουν κυρώσεις σύμφωνα με τον Νόμο 2121/1993.